BODYSHAMING LÀ GÌ? BODYSHAMING NGƯỜI KHÁC CÓ BỊ XỬ PHẠT?

 1. Thuật ngữ Body shaming 

“Body shaming” là một thuật ngữ ngày nay thường được các bạn trẻ sử dụng. Theo đó, đây là cụm từ tiếng Anh, trong đó “body” có nghĩa là cơ thể và “shaming” có nghĩa là hổ thẹn, xấu hổ. Dịch qua nghĩa tiếng Việt đơn thuần, body shaming là sự xấu hổ về cơ thể hay nói cách khác cụm từ có ý nghĩa chê bai, miệt thị ngoại hình của người khác. 

Khi nghe đến cụm từ này nó đã dần trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người và vấn nạn xảy ra ở hầu hết các quốc gia chứ không chỉ riêng Việt Nam. Body Shaming là hành động nhằm miệt thị ngoại hình, cơ thể của người khác thông qua các lời nói hay cử chỉ,… nhằm chê bai, đánh giá có phần ác ý hay việc chê bai này chỉ đơn giản là mang tính đùa cợt. Tuy nhiên, những nạn nhân của Body shaming thường cảm thấy xấu hổ, tự ti, thậm chí có rất nhiều người có thể bị tổn thương, đau khổ, cảm thấy bị xúc phạm, bị reo rắc những suy nghĩ tiêu cực, những ám ảnh tiêu cực… Không ít người vì liên tục bị những lời lẽ xấu xí Body shaming mà suy sụp tinh thần, ảnh hưởng từ nhẹ cho đến mức độ đặc biệt là tự tử. Đây là một hình thức làm nhục, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.

Lý do khiến Body shaming trở nên phổ biến bởi lẽ thân thể của mỗi người đều khác nhau, có người đẹp, có người xấu, có người cao, có người gầy… Tuy nhiên, với mỗi quan điểm khác nhau về cái đẹp, cơ thể của con người cũng sẽ được nhận xét đẹp, xấu khác nhau.

Do đó, hiện nay, chúng ta thường gặp Body shaming ngay trong đời sống thường ngày, đặc biệt trên mạng xã hội lại càng nhiều hơn. Thậm chí, có khá nhiều người còn không nhận thức được rằng, lời nói của mình đang Body shaming người khác.

      2. Mức độ xử phạt 

Vì vấn đề body shaming có những hậu quả nặng nề mà nó đem lại, khi sử dụng mạng xã hội hoặc khi giao tiếp, chúng ta cần phải hết sức cảnh giác để bản thân không bị ảnh hưởng bởi Body shaming cũng như không đi Body shaming người khác. Theo đó, trong trường hợp, việc miệt thị, xâm phạm nhân phẩm để lại cho nạn nhân cũng hậu quả nghiêm trọng thì hành vi “Body shaming” người khác sẽ bị xử phạt cụ thể như sau:

A, Bị phạt hành chính

Căn cứ điểm a khoản 3 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, nếu có hành vi khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm, lăng mạ, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác thì có thể bị phạt tiền từ 02 - 03 triệu đồng trừ trường hợp:

- Xúc phạm danh dự, nhân phẩm người thi hành công vụ thì bị phạt tiền từ 04 - 06 triệu đồng (điểm b khoản 2 Điều 21).

- Xúc phạm danh dự, nhân phẩm thành viên gia đình bị phạt từ 05 - 20 triệu đồng (Điều 54).

Ngoài ra, nếu đưa thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín, danh dự và nhân phẩm cá nhân trên môi trường mạng như trên mạng xã hội (Facebook, Zalo…) thì người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 20 - 30 triệu đồng (theo điểm a khoản 3 Điều 99 Nghị định 15/2020/NĐ-CP).

Tuy nhiên, xúc phạm nhân phẩm, danh dự đến mức nào thì phải bị xử lý hành chính thì hiện chưa có văn bản nào quy định cụ thể. Tuy nhiên, có thể hiểu, việc xúc phạm nhân phẩm, danh dự là hình thức Body shaming ở mức độ rất nặng, không còn đơn thuần là những lời nói trêu ghẹo, đùa giỡn thông thường nữa.

Ở đây, Body shaming khiến nhân phẩm, danh dự của nạn nhân bị xâm phạm và để lại hậu quả nghiêm trọng đến mức bị trầm cảm, thậm chí còn muốn tự tử… thì tuỳ vào từng trường hợp, người vi phạm có thể bị phạt tiền theo các mức nêu trên.

B, Phải chịu trách nhiệm hình sự

Ở mức độ nhẹ hơn, người Body shaming có thể sẽ chỉ bị xử phạt hành chính. Tuy nhiên, nếu xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác thì có thể phải chịu trách nhiệm về Tội làm nhục người khác hoặc Tội vu khống. Cụ thể như sau:

- Tội làm nhục người khác (Điều 155 Bộ luật Hình sự năm 2015): Mức phạt từ cảnh cáo, phạt tiền từ 10 - 30 triệu đồng và nặng nhất đến 05 năm tù nếu làm nạn nhân tự sát…

- Tội vu khống (Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015): Hình phạt nhẹ nhất là bịa đặt, loan tin không đúng nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự người khác sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm và nặng nhất là đến 07 năm tù nếu làm nạn nhân tự sát hoặc vì động cơ đê hèn…

C, Phải bồi thường thiệt hại

Ngoài phải chịu trách nhiệm trước pháp luật (bị phạt hành chính hoặc chịu trách nhiệm hình sự), người có hành vi Body shaming người khác còn có thể phải bồi thường thiệt hại cho nạn nhân nếu việc Body shaming gây ra thiệt hại cho người đó.

Theo Điều 592 Bộ luật Dân sự, khi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác có thể phải bồi thường thiệt hại bởi đây là một trong những vấn đề được pháp luật bảo vệ và mọi người phải có nghĩa vụ tôn trọng (căn cứ Điều 34 Bộ luật Dân sự).

Về mức bồi thường, theo Điều 592 Bộ luật Dân sự, các bên có thể thoả thuận về mức bồi thường. Nếu không thoả thuận được thì mức bồi thường tối đa không quá 10 lần mức lương cơ sở (hiện nay đang áp dụng mức 1,49 triệu đồng/tháng). Theo đó, mức bồi thường tối đa sẽ là 14,9 triệu đồng.

      3. Khi gặp Body shaming cần làm gì?

Khi bạn gặp tình huống body shaming (việc nói xấu về ngoại hình của người khác hoặc bản thân), bạn có thể thực hiện những điều sau: 

- Tự bảo vệ: Nếu bạn đang bị body shaming, hãy thử nói lên cảm xúc của mình và nói rằng bạn không chấp nhận hành vi đó. 

- Tránh tham gia vào cuộc tranh luận: Thường thì không nên đối đáp lại bằng cách phản ứng tiêu cực. Hãy giữ bình tĩnh và tránh tranh cãi nếu có thể. 

- Tìm sự hỗ trợ: Hãy nói chuyện với bạn bè hoặc người thân để có sự hỗ trợ tinh thần. 

- Bảo vệ sức khỏe tinh thần: Tập trung vào việc duy trì sức khỏe tinh thần của bạn bằng cách suy nghĩ tích cực vì bản thân là duy nhất, tìm hiểu cách quản lý căng thẳng và áp lực.

- Luôn yêu thương bản thân: Dù là bất kỳ ai, bạn cũng sẽ có lúc nhận được những lời đánh giá, nhận xét không tốt về bản thân. Điều quan trọng là bản thân bạn muốn trở thành người như thế nào. Do đó thay vì để tâm đến những chê bai, miệt thị của người khác, bạn cần yêu chính bản thân mình. Lắng nghe, quan tâm đến cơ thể của mình là cách tốt nhất để cơ thể của bản khỏe hơn, đẹp hơn mỗi ngày.

- Báo cáo: Nếu body shaming xảy ra trên mạng xã hội hoặc trong môi trường làm việc, bạn có thể báo cáo hành vi này tới nhà trường hoặc nền tảng mạng xã hội. 

- Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Nếu bạn cảm thấy tình huống trở nên quá áp lực và ảnh hưởng đến tâm lý của bạn, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ một chuyên gia tâm lý hoặc tư vấn. 

     Và hãy nhớ rằng mọi người đều đáng được tôn trọng và yêu thương, đừng khiến người khác hay chính mình trở thành nạn nhân của body shaming.