GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM?

1. Hợp đồng bảo hiểm 

Theo khoản 16 Điều 4 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022: “Hợp đồng bảo hiểm là sự thoả thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô, theo đó bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô phải bồi thường, trả tiền bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng.”

Theo Điều 15 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022 các loại hợp đồng bảo hiểm bao gồm:

a) Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ;

b) Hợp đồng bảo hiểm sức khỏe;

c) Hợp đồng bảo hiểm tài sản;

d) Hợp đồng bảo hiểm thiệt hại;

đ) Hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm.

Hợp đồng bảo hiểm quy định tại các điểm c, d và đ khoản này thuộc loại hình bảo hiểm phi nhân thọ.

2. Nguyên tắc giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm

Việc giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự và các nguyên tắc sau đây theo Điều 16 Luật kinh doanh bảo hiểm 2022: “

1.  Nguyên tắc trung thực tuyệt đối: các bên tham gia hợp đồng bảo hiểm phải cung cấp thông tin, thực hiện các quyền và nghĩa vụ một cách trung thực nhất, trên cơ sở tin tưởng tuyệt đối lẫn nhau trong quá trình giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm;

2. Nguyên tắc quyền lợi có thể được bảo hiểm: bên mua bảo hiểm phải có quyền lợi có thể được bảo hiểm phù hợp với từng loại hợp đồng bảo hiểm theo quy định của Luật này;

3. Nguyên tắc bồi thường: số tiền bồi thường mà người được bảo hiểm nhận được không vượt quá thiệt hại thực tế trong sự kiện bảo hiểm, trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng bảo hiểm;

4. Nguyên tắc thế quyền: người được bảo hiểm có trách nhiệm chuyển giao cho doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài quyền yêu cầu người thứ ba có hành vi gây thiệt hại chịu trách nhiệm bồi hoàn trong phạm vi số tiền bồi thường bảo hiểm. Nguyên tắc này không áp dụng đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và hợp đồng bảo hiểm sức khỏe;

5. Nguyên tắc rủi ro ngẫu nhiên: rủi ro được bảo hiểm phải là những rủi ro bất ngờ, không lường trước được.”

Hợp đồng bảo hiểm phải được lập thành văn bản. Bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm là hợp đồng, giấy chứng nhận bảo hiểm, đơn bảo hiểm hoặc hình thức khác theo quy định của pháp luật.

3. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm

Tương ứng với mỗi phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng sẽ có những cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng khác nhau. Cụ thể:

• Đối với phương thức thương lượng: các bên tự nguyện bàn bạc, thỏa thuận với nhau để tìm ra hướng giải quyết chung cho vấn đề xung đột đang xảy ra. Ngoài ra, các bên cũng có thể nhờ tới sự hỗ trợ của luật sư để giải quyết tranh chấp.

• Đối với phương thức giải quyết bằng hòa giải: Người trung gian tiến hành hòa giải hay còn được gọi là hòa giải viên;

• Đối với phương thức giải quyết bằng Trọng tài: Hội đồng trọng tài;

• Đối với phương thức giải quyết bằng thủ tục tư pháp: Tòa án nhân dân. Tòa án nhân dân cấp huyện giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm nhân thọ; Các hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ ký giữa tổ chức bảo hiểm với cá nhân, tổ chức không nhằm mục đích sinh lợi quy định tại khoản 3 Điều 25 Bộ luật tố tụng dân sự. Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết tranh chấp hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ ký giữa tổ chức bảo hiểm với cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh và nhằm mục đích lợi nhuận.

4.   Thời hiệu khởi kiện

Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 không còn quy định về thời hiệu khởi kiện về hợp đồng bảo hiểm và thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm như trong Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000 nhằm để đảm bảo thống nhất với các quy định tại Bộ luật Dân sự 2015.

Như vậy, theo quy định tại Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015 sẽ áp dụng thời hiệu khởi kiện về hợp đồng bảo hiểm như các loại hợp đồng thông thường là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết; hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.