QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT TRƯỚC THỰC TRẠNG PHẪU THUẬT THẨM MỸ KÉM CHẤT LƯỢNG

1.     Tổng quan diễn biến phẫu thuật thẩm mỹ kém chất lượng hiện nay
Kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ là một trong những ngành nghề trở nên phổ biến và phát triển nhanh chóng ở Việt Nam hiện nay. “Thẩm mỹ” có thể được hiểu là khả năng cảm thụ và hiểu biết, xem xét về cái đẹp. Hoạt động hành nghề thẩm mỹ là dịch vụ cung cấp để đáp ứng nhu cầu làm đẹp cho khách hàng. Thông qua các kỹ thuật điều trị như không xâm lấn, ít xâm lấn và xâm lấn dựa trên cơ sở y học để nhằm tạo ra một sự cân bằng hài hòa cả về thể chất lẫn tinh thần cho người khác. Thế nhưng ngoài việc khiến người khác trở nên xinh đẹp hơn thì xác suất rủi ro trong phẫu thuật thẩm mỹ là không thể tránh khỏi. Dẫn chứng, vào ngày 04/08/2022 vừa qua, tại bệnh viện Mắt Thành phố Hồ Chí Minh vừa tiếp nhận một bệnh nhân nữ 41 tuổi bị tai biến ở mắt sau khi thực hiện cắt mí mắt ở một thẩm mỹ viện ở Gò Vấp. Được biết, người phụ nữ này trong lúc chích tê để cắt tạo mí, đầu nhọn của kim tiêm đã đâm 02 lỗ gây thủng và vỡ thủy tinh thể. Dù đã được các bác sĩ ở Bệnh viện Mắt tiến hành khâu cứu chữa nhưng thị lực bệnh nhân khó bảo tồn được. Bệnh nhân này cho biết, bà chỉ tốn 04 triệu đồng để cắt mí, nhưng có thể thấy chi phí điều trị hậu quả dự kiến cao hơn gấp nhiều lần. Và đây chỉ là một trong số ít các trường hợp nổi bật gần đây trong vô số vụ tai nạn trong phẫu thuật thẩm mỹ ghi nhận.

2.     Khái quát chung về quy định pháp luật Nhà nước đối với kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ
Phẫu thuật thẩm mỹ là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện phải đảm bảo tuân theo quy định của pháp luật. Theo đó, một số các quy định liên quan như Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2009 và Nghị định số 109/2016/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 155/2018/NĐ-CP quy định các cơ sở hành nghề thẩm mỹ hiện nay được tồn tại dưới ba hình thức: (i) Bệnh viện phẫu thuật thẩm mỹ và bệnh viện có chuyên khoa phẫu thuật thẩm mỹ do Bộ Y tế cấp phép hoạt động; (ii) Phòng khám chuyên khoa phẫu thuật thẩm mỹ là cơ sở do Sở Y tế cấp phép hoạt động; (iii)Cơ sở dịch vụ thẩm mỹ không cần giấy phép hoạt động nhưng phải có văn bản thông báo đáp ứng đủ điều kiện cung cấp dịch vụ thẩm mỹ theo mẫu quy định tại Phụ lục VIII ban hành kèm theo Nghị định số 109/2016/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 155/2018/NĐ-CP gửi về Sở Y tế nơi đặt trụ sở trước khi hoạt động ít nhất 10 ngày.

Bản chất kinh doanh phẫu thuật thẩm mỹ là một ngành làm đẹp sử dụng các kỹ thuật từ không xâm lấn đến xâm lấn, có tính nguy hiểm và cần phải phụ thuộc nhiều vào trình độ chuyên môn người thực hiện. Chính vì vậy, Chính phủ cũng ban hành Nghị định 96/2016/NĐ-CP quy định điều kiện về an ninh, trật tự đối với một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện bao gồm các vấn đề như sau:
- Cấp, cấp đổi, cấp lại, thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự áp dụng đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ.
- Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ;
- Đào tạo, bồi dưỡng nhân lực cho công tác quản lý nhà nước về kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ;
- Báo cáo về tổ chức, hoạt động kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ;
- Kiểm tra, thanh tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm về kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ.
Bên cạnh đó, công tác quản lý Nhà nước về kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ cũng có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với các các cơ quan khác như Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Tư pháp và các cơ quan ngang Bộ khác thực hiện chức năng quản lý nhà nước trước hoạt động kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ có liên quan do mình quản lý. Ở các địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện ban hành các văn bản pháp luật chỉ đạo, điều hành một cách phù hợp nhất. Để góp phần đảm bảo cho công tác quản lý, điều hành được thống nhất từ trung ương đến đến địa phương.
3.Thực trạng quản lý Nhà nước đối với kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ 
Là ngành làm đẹp đang có bước tiến phát triển khá mạnh mẽ trong nền kinh tế, song thực tiễn quy định pháp luật trước thực trạng phẫu thuật thẩm mỹ kém chất lượng vẫn còn tồn đọng nhiều bất cập. Thực trạng nhiều cơ sở kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ “chui” hoạt động thiếu giấy phép hoặc vượt quá phạm vi giấy phép được cung cấp, quảng cáo thương hiệu rầm rộ, quá đà trên các kênh truyền thông, … đã gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc cho khách hàng.
- Đối với các quy định về cơ sở kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ.
Hiện nay, Nhà nước cho phép các cơ sở này có thể hoạt động dưới 03 loại hình như sau:

• Bệnh viện có chuyên khoa thẩm mỹ
• Phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ
• Cơ sở dịch vụ thẩm mỹ

Trong đó, bệnh viện có chuyên khoa thẩm mỹ và phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ là các cơ sở kinh doanh thuộc loại hình phải làm thủ tục cấp giấy phép hoạt động để khám, chữa bệnh rồi mới tiến hành phẫu thuật thẩm mỹ. Trong khi các cơ sở dịch vụ thẩm mỹ thì lại thuộc loại hình không phải có giấy phép hoạt động và chỉ cần có thông báo gửi về Sở Y tế nơi kinh doanh trước khi hoạt động ít nhất 10 ngày rằng đáp ứng đủ điều kiện cung cấp dịch vụ thẩm mỹ (Theo Điều 23a Nghị định số 109/2016/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 155/2018/NĐ-CP). Đây chính là một trong những điều kiện “khá dễ dãi” khiến công tác quản lý Nhà nước trở nên khó khăn hơn.
Dẫn chứng dễ bắt gặp nhất là tình trạng các cơ sở dịch vụ thẩm mỹ đang mọc lên như nấm gần đây (được tồn tại dưới hình thức là các cơ sở chăm sóc da, cửa hàng spa,…), nhưng số cơ sở đủ điều kiện thực hiện các kỹ thuật phun xăm chân mày, mắt, môi là vô cùng hiếm hoi. Mặc dù vậy, các cơ sở này đa phần thực hiện các dịch vụ thẩm mỹ có sử dụng các chất, thuốc và thiết bị để can thiệp vào cơ thể con người. Đây quả thật là bài toán khó cho cơ quan quản lý Nhà nước có thể quán triệt một cách triệt để.
- Đối với biện pháp xử lý các cơ sở kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ. 
Các vi phạm liên quan đến kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ thường bị áp dụng xử phạt hành chính. Mức xử phạt đối với vi phạm còn quá thấp, chưa đủ sức răn đe. Dẫn đến có nhiều đối tượng vẫn bất chấp vi phạm và thực hiện kinh doanh trái pháp luật để kiếm lợi nhuận.
Ngoài ra, quy định chế tài đối với một số vi phạm được cho là chưa thật sự đầy đủ. Cụ thể, Theo Điều 3 của Nghị định số 117/2020/NĐ-CP có quy định cụ thể về 04 hình thức xử phạt bổ sung gồm “tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn; tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính; đình chỉ hoạt động có thời hạn; trục xuất”. Trong đó, quy định “tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính” được áp dụng với tính chất là hình thức xử phạt chính hoặc hình thức xử phạt bổ sung có ý nghĩa ngăn chặn các chủ thể tiếp tục thực hiện vi phạm. Nhưng, các vi phạm hành chính về vấn đề này trong Nghị định đều không được áp dụng hình thức xử phạt “tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính”. Đây quả thực là một thiếu sót trong quy định pháp luật cần bổ sung.
Tóm lại, ngoài sự can thiệp quản lý của cơ quan Nhà nước, khách hàng trước khi tìm hiểu về phẫu thuật thẩm mỹ cần có sự am hiểu nhất định. Không nên vì ham chi phí rẻ mà quên đi những sự cố và hệ lụy mà bản thân có thể gánh phải. Bởi vì chi phí giải quyết hậu quả tai biến sau thẩm mỹ có thể rất cao, lên đến hàng chục lần so với chi phí trước đó đã chi trả cho những cơ sở hoạt động “chui”. Không những vậy, khi xảy ra xui rủi trong thẩm mỹ, bản thân khách hàng ngoài gánh chịu tổn thất về tiền của, sức khỏe về lâu về dài hay sự xấu hổ, tự ti trong giao tiếp và đáng tiếc hơn là nguy cơ tử vong sau thẩm mỹ. Do đó, trước khi tiến hành đầu tư cho nhan sắc của chính mình, các cá nhân, đặc biệt là phụ nữ trẻ tuổi nên chọn những cơ sở uy tín, có giấy phép kinh doanh an toàn, giảm thiểu tối thiểu sai sót trong phẫu thuật.