ĐÃ PHONG TỎA TÀI SẢN CỦA BỊ CAN THÌ CÓ ĐƯỢC PHONG TỎA TÀI KHOẢN CỦA NGƯỜI THÂN TRONG GIA ĐÌNH KHÔNG?

1. Khái niệm phong tỏa tài khoản, bị can 

Căn cứ theo khoản 1 Điều 129 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:

“Phong tỏa tài khoản chỉ áp dụng đối với người bị buộc tội về tội mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tiền, bị tịch thu tài sản hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại khi có căn cứ xác định người đó có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước. Phong tỏa tài khoản cũng được áp dụng đối với tài khoản của người khác nếu có căn cứ cho rằng số tiền trong tài khoản đó liên quan đến hành vi phạm tội của người bị buộc tội”. 

Theo đó, phong tỏa tài khoản là một biện pháp tạm thời được áp dụng để hạn chế quyền sử dụng và giao dịch qua tài khoản của một cá nhân hoặc tổ chức. Trong trường hợp này, tài khoản bị khóa một phần hoặc toàn bộ, ngăn chặn việc rút tiền hoặc thực hiện các giao dịch khác trong một khoảng thời gian nhất định. 

Căn cứ khoản 1 Điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định: 

“Bị can là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự. Quyền và nghĩa vụ của bị can là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ luật này”. 

Theo đó, bị can là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự. Khi một cá nhân hoặc pháp nhân có quyết định khởi tố bị can được ban hành, họ chính thức trở thành bị can trong quá trình tố tụng hình sự. Quyền và nghĩa vụ của bị can là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân đó. Điều này có nghĩa là từ khi có quyết định khởi tố, người hoặc pháp nhân đó sẽ có các quyền và nghĩa vụ nhất định theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Quyết định khởi tố bị can sẽ bao gồm thông tin như thời gian, địa điểm ra quyết định, thông tin cá nhân của bị can, tội phạm bị khởi tố, và các tình tiết khác liên quan đến tội phạm.

2. Đã phong tỏa tài khoản của bị can thì có được phong tỏa tài khoản của người thân trong gia đình bị can không?

Căn cứ khoản 2 Điều 129 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định:

“Những người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều 113 của Bộ luật này, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có quyền ra lệnh phong tỏa tài khoản. 

Lệnh phong tỏa tài khoản của những người được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 113 của Bộ luật này phải được thông báo ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp trước khi thi hành”. 

Theo đó, những người có thẩm quyền tại khoản 1 Điều 113 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 bao gồm: 

“Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp. Trường hợp này, lệnh bắt phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành;

b) Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự các cấp;

c) Chánh án, Phó Chánh án Tòa án nhân dân và Chánh án, Phó Chánh án Tòa án quân sự các cấp; Hội đồng xét xử”. 

Ngay sau khi nhận được lệnh phong tỏa tài khoản của những chủ thể có thẩm quyền ở trên thì tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo hoặc tài khoản của người khác có liên quan đến hành vi phạm tội của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo phải thực hiện ngay việc phong tỏa tài khoản và lập biên bản về việc phong tỏa tài khoản.

Biên bản về việc phong tỏa tài khoản được lập thành năm bản, trong đó một bản được giao ngay cho người bị buộc tội, một bản giao cho người khác có liên quan đến người bị buộc tội, một bản gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp, một bản đưa vào hồ sơ vụ án, một bản lưu tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.

Theo đó, theo các quy định nêu trên, chỉ trong trường hợp có căn cứ cho rằng số tiền trong tài khoản của người thân trong gia đình bị can liên quan đến hành vi phạm tội của bị can thì mới tiến hành phong tỏa tài khoản của người thân trong gia đình bị can.