Hợp đồng lao động là một hình thức thể hiện quan hệ lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động.
-
Hợp đồng lao động là gì?
Hợp đồng lao động, theo khoản 1 Điều 13 Bộ luật Lao động năm 2019, là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
Trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên thì được coi là hợp đồng lao động.
Trước khi nhận người lao động vào làm việc thì người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động với người lao động.
Và việc giao kết hợp đồng lao động phải được thực hiện dựa trên các nguyên tắc:
- Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực.
- Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.
-
Hình thức hợp đồng lao động
Theo Điều 14 Bộ luật Lao động năm 2019 có quy định như sau:
- Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản.
- Hai bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 18, điểm a khoản 1 Điều 145 và khoản 1 Điều 162 của Bộ luật này.
Như vậy, theo quy định trên thì hợp đồng lao động không nhất thiết ở dạng văn bản giấy mà hoàn toàn có thể tồn tại dưới dạng như tin nhắn điện thoại, email, lời nói…
Các trường hợp sau phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản:
- Đối với công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng thì nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên có thể ủy quyền cho một người lao động trong nhóm để giao kết hợp đồng lao động; trong trường hợp này, hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và có hiệu lực như giao kết với từng người lao động.
- Trường hợp sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc, người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của họ.
- Trường hợp lao động là người giúp việc gia đình thì người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với lao động là người giúp việc gia đình.
-
Vấn đề tiền lương khi không có hợp đồng lao động
Người lao động làm việc không có hợp đồng lao động có thể hiểu là hai bên không ký kết hợp đồng lao động dưới dạng văn bản (kể cả thông qua phương tiện điện tử). Tuy nhiên cũng phải lưu ý rằng, việc xác định một hợp đồng là hợp đồng lao động không quá phụ thuộc vào tên gọi của hợp đồng mà phụ thuộc vào nội dung của nó.
Theo các phân tích trên, trừ trường hợp hợp đồng có thời hạn dưới 1 tháng thì được phép giao kết bằng lời nói thì các trường hợp còn lại đều phải xác lập văn bản.
Vậy giải quyết vấn đề tiền lương như thế nào khi không có hợp đồng lao động?
Theo khoản 1 Điều 7 Bộ luật Lao động năm 2019 thì “quan hệ lao động được xác lập qua đối thoại, thương lượng, thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau”.
Theo đó, hợp đồng lao động chỉ là một trong các hình thức xác minh quan hệ lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động. Nếu thực tế tồn tại quan hệ làm việc - trả lương - chịu sự giám sát, quản lý thì vẫn có thể công nhận quan hệ lao động. Tất nhiên, việc chứng minh này sẽ phức tạp hơn nếu tồn tại bản hợp đồng lao động sẵn đó.
Bên cạnh đó, nếu hai bên người lao động và người sử dụng lao động có phát sinh quan hệ lao động nhưng không giao kết hợp đồng thì đã có sai phạm trong vấn đề giao kết hợp đồng lao động theo Điều 9 Nghị định 12/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Cụ thể:
“Điều 9. Vi phạm quy định về giao kết hợp đồng lao động
1. Phạt tiền đối với người sử dụng lao động khi có một trong các hành vi: giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người lao động làm công việc có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên; giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người được ủy quyền giao kết hợp đồng cho nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên làm công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng quy định tại khoản 2 Điều 18 của Bộ luật Lao động; giao kết không đúng loại hợp đồng lao động với người lao động; giao kết hợp đồng lao động không đầy đủ các nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật theo một trong các mức sau đây:
a) Từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;
b) Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;
c) Từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;
d) Từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động;
đ) Từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
...
c) Giao kết hợp đồng lao động với người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi mà không có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật của người đó”.
Ngoài ra, khi không được trả lương đúng hạn, người lao động có thể thực hiện các biện pháp khác nhau để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình như: thực hiện việc khiếu nại, yêu cầu hòa giải viên lao động giải quyết, yêu cầu hội đồng trọng tài lao động giải quyết, khởi kiện tại tòa án.
LIÊN HỆ LUẬT KHANG TRÍ:
Với đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý tận tâm, chuyên nghiệp, hệ thống tổng đài của chúng tôi luôn phục vụ 24/24h nhằm mang đến cho khách hàng sự hỗ trợ nhanh nhất và hiệu quả nhất.
Hotline: 0983 198 382
Email: luatkhangtri@gmail.com
Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và thực hiện các dịch vụ pháp lý nhanh chóng, uy tín và hiệu quả.