CÁC HÀNG THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT HIỆN NAY?

1. Thừa kế theo pháp luật:

Chủ thể người thừa kế theo pháp luật là cá nhân, những người có quyền thừa kế di sản của người chết theo quy định của pháp luật (Khác biệt với thừa kế theo di chúc là người thừa kế có thêm tổ chức) .

Việc ai là người được hưởng di sản theo pháp luật cần được xác định rõ ràng trong trường hợp di sản đó không có di chúc hoặc không căn cứ theo di chúc nhằm tránh dẫn đến những tình huống phức tạp, có sự tranh chấp. Và căn cứ theo khoản 1 Điều 651 BLDS 2015 những người thừa kế theo pháp luật như sau:

• Hàng thừa kế thứ nhất: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

• Hàng thừa kế thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

• Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Ở hàng thừa kế thứ nhất: quan hệ thừa kế giữa vợ - chồng khi ai mất trước thì người còn lại sẽ được hưởng di sản thừa kế. Quan hệ thừa kế giữa cha đẻ, mẹ đẻ - con đẻ thì người con đẻ sẽ được hưởng thừa kế di sản của cha đẻ, mẹ đẻ và ngược lại. Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Thừa kế giữa con nuôi và cha, mẹ nuôi cũng được áp dụng quy định về thừa kế thế vị theo Điều 652 BLDS 2015. Con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau và thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015; được áp dụng quy định về thừa kế thế vị theo Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015.

Ở hàng thừa kế hai: mối quan hệ anh ruột, chị ruột, em ruột có thể là cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha.

2. Nguyên tắc phân chia di sản theo pháp luật:

• Nguyên tắc tôn trọng ý chí của người để lại di sản

• Người để lại di sản hoàn toàn có quyền chủ động trong việc lập ra ai là người được hưởng di sản của mình mà không bị phụ thuộc vào ý chí, chủ thể khác.

• Khi người chết đã để lại di sản thì cần phải đảm bảo người có quyền thừa kế được hưởng quyền thừa kế theo đúng ý chí của người lập di chúc.

• Nguyên tắc tôn trọng quyền thừa kế của người hưởng di sản:

• Người hưởng di sản cũng có quyền tự quyết, tự do ý chí trong việc hưởng di sản của mình.

• Người hưởng di sản được quyền từ chối di sản mà mình được thừa kế trừ trường hợp có căn cứ cho rằng việc từ chối đó nhằm tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản với người khác. 

3. Điều kiện áp dụng:

Căn cứ theo Điều 651 BLDS 2015 tài sản, quyền và nghĩa vụ của người mất để lại sẽ được chia như sau:

• Ở cùng hàng thừa kế thì được hưởng di sản như nhau; 

• Nếu hàng thừa kế thứ nhất không còn ai do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản thì người ở hàng thừa kế sau mới được hưởng;

• Nếu người con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản thì người cháu sẽ được hưởng di sản thay cho phần cha hoặc mẹ cháu được hưởng nếu còn sống. Nếu người cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu chắt được hưởng nếu còn sống.

4. Cơ sở phân chia thừa kế theo pháp luật:

Căn cứ theo Điều 650 BLDS 2015, những trường hợp áp dụng chia thừa kế theo pháp luật gồm có:

•  Không có di chúc.

• Có di chúc nhưng di chúc không hợp pháp.

• Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc nhưng không có quyền hưởng di sản

• Phần di sản không được định đoạt trong di chúc