QUY ĐỊNH VỀ BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO NHIỀU NGƯỜI GÂY RA?

1. Quy định pháp luật

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra là trách nhiệm liên đới bồi thường của những người cùng gây thiệt hại đối với người bị thiệt hại, phát sinh từ hành vi trái pháp luật.

Căn cứ Điều 587 Bộ luật Dân sự  năm 2015 quy định về bồi thường thiệt hại do nhiều người cùng gây ra như sau: “Trường hợp nhiều người cùng gây thiệt hại thì những người đó phải liên đới bồi thường cho người bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường của từng người cùng gây thiệt hại được xác định tương ứng với mức độ lỗi của mỗi người; nếu không xác định được mức độ lỗi thì họ phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau”.

Theo đó, trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi nhiều người cùng gây thiệt hại là trách nhiệm liên đới bồi thường của những người cùng gây thiệt hại đối với người bị thiệt hại do vậy có thể xảy ra một trong hai trường hợp sau:

-  Nhiều người gây thiệt hại cho một người

- Nhiều người gây thiệt hại cho nhiều người

2. Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường liên đới của nhiều người cùng gây thiệt hại 

Khi xem xét về trách nhiệm bồi thường của nhiều người cùng gây thiệt hại thì cần phải căn cứ vào những điều kiện sau:

a) Có việc gây thiệt hại của nhiều người

Những người gây thiệt hại đã có sự bàn bạc, thống nhất ý chí sẽ gây thiệt hại cho một người nào đó. Đây là yếu tố thể hiện tính có tổ chức của việc gây thiệt hại.

b) Hành vi trái pháp luật trong việc gây thiệt hại của nhiều người có sự thống nhất với nhau

- Tức là phải tồn tại hành vi gây thiệt hại của nhiều người. Mỗi người có thể thực hiện một hoặc một vài hành vi theo sự bàn bạc trước đó, nhưng phải có hành vi của nhiều người ( từ 2 người trở lên ) thì thiệt hại mới có thể xảy ra.

- Nếu chỉ cần hành vi của một người đã có thể gây ra thiệt hại thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại sẽ là trách nhiệm độc lập chứ không phải trách nhiệm liên đới.

- Hành vi gây thiệt hại của nhiều người phải là hành vi trái pháp luật xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại.

c) Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của những người cùng gây thiệt hại và thiệt hại xảy ra

- Hành vi gây thiệt hại của những người cùng gây thiệt hại có thể khác nhau về mức độ nhưng cùng đem lại hậu quả là gây thiệt hại cho người khác.
- Thiệt hại xảy ra chính là kết quả trực tiếp, tất yếu từ những hành vi của những người gây thiệt hại. Khi nhiều người cùng gây thiệt hại thù họ phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường cho người bị thiệt hại.

Ngoài ra, khi xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại cần quan tâm đến yếu tố lỗi các bên. Lỗi của người vi phạm là là một trong những điều kiện có thể làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt thiệt hại chứ không phải là yếu tố bắt buộc. Theo Bộ luật dân sự 2015:

“Điều 584. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại

2. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

3. Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này.”

=> Như vậy, trong một số trường hợp người chịu trách nhiệm bồi thường phải bồi thường thiệt hại xảy ra không phải do lỗi của mình, ví dụ trong một số trường hợp phải bồi thường thiệt hại do súc vật hoặc cây cối gây ra.

3. Mức bồi thường thiệt hại đối với trách nhiệm bồi thường liên đới 

Theo quy định nêu trên, khi có nhiều người cùng gây ra thiệt hại, trách nhiệm bồi thường thiệt  hại được xác định như sau:

- Nguyên tắc chung một người phải chịu trách nhiệm do hành vi của mình gây ra cũng như hậu quả của hành vi đó. Do đó, nếu chúng ta xác định mức độ lỗi của mỗi người khi họ gây ra thiệt hại thì họ phải bồi thường tương ứng với mức độ lỗi đó. Tuy nhiên, đây là vấn đề tương đối phức tạp khi chúng ta xác định lỗi của mỗi người trong số những người cùng gây thiệt hại - bởi vì lỗi là yếu tố mang tính chủ quan. Mặc dù vậy, đánh giá lỗi là vấn đề mang tính khách quan, do đó chúng ta sẽ xem xét mức độ lỗi, hình thức lỗi của những người gây thiệt hại để buộc họ bồi thường cho hợp lý.

- Nếu không xác định được mức độ lỗi của những người gây ra thiệt hại thì họ phải bồi thường bằng nhau. Khi chúng ta xác định những người cùng gây ra thiệt hại phải bồi thường theo phần bằng nhau thì điều đó cũng không làm mất đi tính liên đới khi nhiều người cùng gây ra thiệt hại mà chúng ta không thể xác định được mức độ lỗi của mỗi người, do đó những người cùng gây thiệt hại phải bồi thường thiệt hại theo phần bằng nhau. Khi chúng ta xác định những người cùng gây thiệt hại phải bồi thường theo phần bằng nhau thì điều đó cũng không làm mất đi tính “liên đới” khi nhiều người cùng gây thiệt hại.