CON DÂU CÓ ĐƯỢC HƯỞNG THỪA KẾ TỪ BỐ MẸ CHỒNG KHÔNG?

1. Các phương thức thừa kế theo quy định của pháp luật 

Pháp luật quy định về việc thừa kế di sản được thực hiện theo 2 phương thức sau:

• Thừa kế theo di chúc:

Khái niệm: cá nhân có quyền để lại di chúc nhằm thực hiện việc phân định tài sản của mình cho những người thừa kế sau khi cá nhân đó chết. 

Ngoài ra, không phụ thuộc vào nội dung di chúc, những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó (Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015):

- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

- Con thành niên mà không có khả năng lao động.

• Thừa kế theo pháp luật:

Khái niệm: thừa kế theo pháp luật là việc phân chia di sản thừa kế theo từng hàng thừa kế, điều kiện và trình tự luật định (Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015)

Trong đó, các trường hợp áp dụng thừa kế theo pháp luật bao gồm:

- Không có di chúc;

- Di chúc không hợp pháp;

- Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

- Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Về các phần di sản được áp dụng thừa kế theo luật định:

- Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;

- Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;

- Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Việc phân chia di sản thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 651, Điều 652, Điều 653, Điều 654 của Bộ luật Dân sự 2015, theo đó phải được thực hiện theo thứ tự từng hàng thừa kế bao gồm:

- Hàng thừa kế thứ nhất: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

- Hàng thừa kế thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

- Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Những người thừa kế cùng một hàng được hưởng phần di sản bằng nhau, còn những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế khi không còn người thừa kế ở hàng thừa kế trước do họ đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Ngoài ra, đối với trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống. Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Việc thừa kế của con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con được thừa kế di sản theo như nguyên tắc thừa kế thế vị và theo quan hệ con nuôi, cha nuôi và mẹ nuôi.

2. Con dâu có được hưởng thừa kế từ bố mẹ chồng không?

Có thể thấy, vì con dâu không thuộc các hàng thừa kế trong trường hợp thừa kế theo pháp luật nên con dâu không được hưởng di sản từ bố mẹ chồng đối với phương thức phân chia di sản theo pháp luật và cũng không thuộc diện được thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.

Như vậy, chỉ có một phương thức để con dâu có thể hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ chồng, đó là nhận thừa kế theo di chúc. Theo đó, nếu bố mẹ chồng tự nguyện phân chia di sản cho con dâu trong di chúc, thì khi đó con dâu có quyền nhận thừa kế đối với phần di sản được chia. Nhưng đồng thời, con dâu cũng phải đáp ứng việc không thuộc các trường hợp sau khi nhận thừa kế tại Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015:

- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

Ngoài ra, những người trên vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.