MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN

Doanh nghiệp tư nhân là một trong các loại hình doanh nghiệp xuất hiện phổ biến hiện nay vì thủ tục thành lập khá đơn giản và nhiều ưu điểm khác mà nó mang lại. Tuy nhiên, trước khi thành lập Doanh nghiệp tư nhân, các nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ loại hình doanh nghiệp mà mình thành lập như thế nào để phù hợp với nhu cầu của mình và phù hợp với sự phát triển của thị trường. Do đó, bài viết dưới đây sẽ giải đáp thắc mắc về một số vấn đề pháp lý của Doanh nghiệp tư nhân.

Luật Doanh nghiệp năm 2020, đã có quy định tại Điều 188 như sau:

 “Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp;

... Mỗi cá nhân chỉ được quyền thành lập một doanh nghiệp tư nhân. Chủ doanh nghiệp tư nhân không được đồng thời là chủ hộ kinh doanh, thành viên hợp danh của công ty hợp danh….”

Như vậy, Doanh nghiệp tư nhân có những đặc điểm pháp lý như sau:

Thứ nhất, Doanh nghiệp tư nhân là do một cá nhân làm chủ.

Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp được đăng ký và có vốn thành lập từ tài sản của một cá nhân duy nhất.

+ Về quan hệ sở hữu vốn trong Doanh nghiệp:

Khi thành lập Doanh nghiệp tư nhân, nguồn vốn ban đầu của doanh nghiệp chủ yếu từ nguồn vốn của một cá nhân. Khoản vốn này sẽ do chủ doanh nghiệp tự khai báo với cơ quan khi đăng ký thành lập doanh nghiệp và được ghi chép đầy đủ vào sổ kế toán của doanh nghiệp. Trong quá trình kinh doanh, chủ doanh nghiệp có quyền tăng hoặc giảm vốn đầu tư và chỉ cần khai báo với cơ quan đăng ký kinh doanh khi vốn giảm dưới mức đăng ký. Như vậy, những tài sản được đăng ký vốn doanh nghiệp sẽ là tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, những tài sản này lại không có sự tách bạch giữa tài sản cá nhân và tài sản doanh nghiệp, và vẫn thuộc sở hữu của cá nhân là chủ doanh nghiệp.

+ Quan hệ sở hữu quyết định quan hệ quản lí:

Chủ Doanh nghiệp tư nhân chính là người có quyền quyết định mọi vấn đề liên quan đến hoạt động, tổ chức của doanh nghiệp. Chủ doanh nghiệp không phải chia sẻ quyền quản lý của mình đối với bất kỳ ai như các loại mô hình doanh nghiệp khác, và họ cũng là người đại diện theo pháp luật cho chính doanh nghiệp mình.

Trường hợp chủ doanh nghiệp không muốn tự mình quản lý có thể thuê người khác quản lý doanh nghiệp, nhưng vẫn phải chịu mọi trách nhiệm trước hoạt động của doanh nghiệp mình. Nếu có giới hạn sẽ được ghi rõ trong hợp đồng.

+ Về phân phối lợi nhuận:

Ưu điểm của mô hình Doanh nghiệp tư nhân chính là tự do sử dụng lợi nhuận sau thuế hoặc nghĩa vụ với bên thứ ba mà không cần phân chia. Người được thuê điều hành quản lý doanh nghiệp cũng không có quyền yêu cầu chia số lợi nhuận nhất nếu trong hợp đồng chưa đề cập đến. Mặc dù vậy, việc cá nhân được hưởng mọi lợi nhuận thì cũng đồng nghĩa rằng phải chịu mọi rủi ro trong kinh doanh một mình. Đây chính là điểm hạn chế lớn nhất của mô hình này.

Thứ hai, Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân.

Chính vì không có sự độc lập về tài sản, tài sản không tách bạch giữa cá nhân và doanh nghiệp dẫn đến Doanh nghiệp tư nhân không đủ điều kiện trở thành pháp nhân. Việc này cũng gây ra một số khó khăn nhất định và hạn chế sự gia nhập cả doanh nghiệp trong hoạt động thương mại dưới sự điều chỉnh của pháp luật.

Thứ ba, chủ Doanh nghiệp tư nhân phải tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.

Chủ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn trước các nghĩa vụ nợ từ hoạt động của doanh nghiệp. Như đã phân tích ở trên, vốn đầu tư của Doanh nghiệp tư nhân không độc lập với tài sản của cá nhân, nên khi phát sinh các khoản nợ, ngoài phần vốn đã đăng ký thì chủ doanh nghiệp còn phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình. Trách nhiệm này, vừa tạo ra những bất cập vừa tạo ra những ưu điểm riêng. Trong đó, khuyết điểm của chế độ chịu trách nhiệm vô hạn là một trong những yếu tố đáng lưu tâm của nhà đầu tư nhưng bên cạnh đó lại là một ưu thế chiếm lấy niềm tin của đối tác.