TÁC QUYỀN LÀ GÌ? TÁC QUYỀN CÓ PHẢI LÀ QUYỀN TÁC GIẢ KHÔNG?

1. Tác quyền là gì?

Tác quyền là tên gọi khác của quyền tác giả. Do quyền tác giả là thuật ngữ pháp lý nên được sử dụng phổ biến trong các văn bản pháp luật trong khi tác quyền là thuật ngữ được sử dụng nhiều hơn trong đời sống hàng ngày. Chính vì vậy, cụm từ tác quyền sẽ không được tìm thấy trong các văn bản pháp lý mà thay vào đó là thuật ngữ quyền tác giả.

Theo Khoản 2 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (được sửa đổi bổ sung năm 2009, 2019, 2022) (sau đây gọi là LSHTT) quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Quyền tác giả được quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ là một công cụ để trao cho tác giả và các nhà sáng tạo một sự bảo hộ cho những tác phẩm của họ, để bảo vệ cho tác phẩm không bị vi phạm bản quyền.

Căn cứ khoản 1 Điều 6 LSHTT, quyền tác giả phát sinh một cách tự động kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện d­ưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay ch­ưa công bố, đã đăng ký hay ch­ưa đăng ký.

2. Nội dung quyền tác giả tại Việt Nam

 

Căn cứ Điều 18, 19, 20 LSHTT, quyền tác giả bao gồm các quyền nhân thân và quyền tài sản sau đây:

 

1, Quyền nhân thân

- Đặt tên cho tác phẩm

- Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;

- Công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm;

- Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

2, Quyền tài sản

- Làm tác phẩm phái sinh;

- Biểu diễn tác phẩm trước công chúng;

- Sao chép tác phẩm;

- Phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm;

- Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác;

- Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính.

3. Điều kiện bảo hộ quyền tác giả

Căn cứ Điều 6, 14 và 15 LSHTT, điều kiện chung bảo hộ quyền tác giả là:

- Tác phẩm được bảo hộ được định hình dưới hình thức vật chất nhất định

- Tác phẩm phải mang tính nguyên gốc, do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.

- Không thuộc các đối tượng không được bảo hộ quyền tác giả được quy định tại Điều 8, 15 LSHTT và Điều 8 Nghị định số 17/2023/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan, bao gồm:

+ Tin tức thời sự thuần túy đưa tin là các thông tin báo chí ngắn hàng ngày, tin vặt, số liệu sự thật, chỉ mang tính chất đưa tin, không có tính sáng tạo.

 

+ Văn bản hành chính bao gồm văn bản của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp và đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân.

 

+ Quy trình là trình tự phải tuân theo để tiến hành công việc;

 

+ Hệ thống là tập hợp nhiều yếu tố, đơn vị cùng loại hoặc cùng chức năng, có quan hệ hoặc liên hệ với nhau chặt chẽ, làm thành một thể thống nhất;

 

+ Phương pháp là cách thức nghiên cứu, nhìn nhận các hiện tượng của tự nhiên và đời sống xã hội;

 

+ Khái niệm là ý nghĩ phản ánh ở dạng khái quát các sự vật và hiện tượng của hiện thực và những mối liên hệ giữa chúng;

 

+ Nguyên lý là định luật cơ bản có tính chất tổng quát, chi phối một loạt hiện tượng, là những ý tưởng hoặc lý thuyết ban đầu quan trọng và được coi là xuất phát điểm cho việc xây dựng những lý thuyết khác.

+ Đối tượng sở hữu trí tuệ trái với đạo đức xã hội, trật tự công cộng, có hại cho quốc phòng, an ninh.

4. Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả

Tác phẩm được bảo hộ theo cơ chế quyền tác giả là các tác phẩm trong lĩnh vực văn học, khoa học và nghệ thuật được liệt kê tại Điều 14 LSHTT bao gồm:

a) Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;

b) Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;

c) Tác phẩm báo chí;

d) Tác phẩm âm nhạc;

đ) Tác phẩm sân khấu;

e) Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);

g) Tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng;

h) Tác phẩm nhiếp ảnh;

i) Tác phẩm kiến trúc;

k) Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;

l) Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;

m) Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

Tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ nếu không gây phương hại đến quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh.