LẤY LẠI TÀI SẢN THỪA KẾ TRANH CHẤP ĐÃ BỊ BÁN BẰNG CÁCH NÀO?

Tài sản thừa kế là gì? 

Thừa kế phát sinh khi có một người chết để lại tài sản và quá trình chuyển tài sản của người đó cho những người khác theo quy định của pháp luật hoặc theo di chúc. 

Tài sản của người đã chết được coi là di sản và được quy định tại Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS 2015) như sau: 

“Điều 612. Di sản

Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”

Tài sản riêng của người chết là phần tài sản do chính người đó tạo lập nên, tài sản được tặng cho, tài sản được thừa kế, tài sản sinh hoạt riêng (quần áo, phương tiện đi lại,...), nhà ở, tiền vốn,... 

Phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác được hiểu là người đó người góp vốn sản xuất kinh doanh với những người khác hoặc tài sản có được trong thời kỳ hôn nhân được xác định là tài sản chung. 

Điều 105 BLDS 2015 quy định về tài sản gồm: 

1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.

2. Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.

Như vậy, bên cạnh tài sản là hiện vật còn có một loại tài sản là quyền tài sản. Quyền tài sản có thể kể đến là các quyền dân sự phát sinh từ quan hệ hợp đồng hoặc bồi thường thiệt hại do người đó tham gia vào trước khi chết như đòi lại tài sản, cầm cố, bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng,... Quyền tài sản còn có thể là quyền tác giả hoặc quyền sở hữu công nghiệp. 

Các loại tài sản trên thuộc sở hữu của một cá nhân nhất định và khi cá nhân này chết, tài sản được chia cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật và gọi là tài sản thừa kế. 

Tài sản thừa kế tranh chấp đã bị bán

Mặc dù tài sản thừa kế chỉ được bán đi trong trường hợp những người có quyền thừa kế đã hoàn thành thủ tục khai nhận di sản thừa kế và thủ tục sang tên cho người có quyền thừa kế. Như vậy, người thừa kế khi được công nhận quyền sở hữu mới có quyền bán đi tài sản thừa kế. 

Tuy nhiên trên thực tế, không ít các trường hợp phân chia di sản không được thực hiện theo các quy định của pháp luật dẫn đến tranh chấp xảy ra. Hậu quả là người được hưởng tài sản thừa kế trái pháp luật tự định đoạt tài sản thừa kế (chiếm hữu, sử dụng hoặc bán). 

Một trường hợp khác là việc người chết chuyển nhượng tài sản cho người khác nhưng chưa kịp đăng ký biến động (đối với các tài sản phải đăng ký). Lúc này tài sản coi như đã bán nhưng những người thừa kế vẫn có quyền phân chia di sản thừa kế đó. Lấy ví dụ là quyền sử dụng đất. Theo Luật Đất đai, việc chuyển nhượng đất chỉ có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký vào sổ địa chính. Trước thời điểm này, quyền sở hữu của người được chuyển nhượng chưa được xác lập, người thừa kế có quyền kiện đòi tài sản thừa kế tranh chấp đã bị bán. 

Lấy lại tài sản thừa kế tranh chấp đã bị bán bằng cách nào?  

Người có quyền thừa kế có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch chuyển nhượng tài sản thừa kế là vô hiệu đối với trường hợp tài sản thừa kế tranh chấp đã bị bán. Việc khởi kiện chỉ được chấp nhận khi vẫn còn trong thời hiệu khởi kiện phân chia tài sản thừa kế. Những người có quyền cũng có thể nộp đơn khởi kiện lên Tòa án để đòi lại tài sản đồng thời yêu cầu Tòa án tuyên bố hủy hợp đồng chuyển nhượng cũng như hủy các giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu đã cấp cho chủ sở hữu tài sản thừa kế mới. 

Trường hợp tài sản thừa kế là bất động sản, người có quyền phải thực hiện theo thủ tục giải quyết tranh chấp theo Luật Đất đai 2013: hòa giải tại UBND nơi có đất. Trường hợp hòa giải không thành, các bên có thể khởi kiện ra Tòa án để giải quyết tranh chấp.