QUYỀN TÁC GIẢ LÀ GÌ? QUY ĐỊNH VỀ QUYỀN TÁC GIẢ?

1. Khái niệm và đặc điểm của quyền tác giả?

1.1. Quyền tác giả là gì?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định:

“Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.”

Từ quy định trên, có thể hiểu rằng quyền tác giả là những quyền cụ thể mà pháp luật trao cho tác giả hay chủ sở hữu các sản phẩm do họ tạo ra về việc đặt tên tác phẩm, đứng tên thật hoặc bút danh trên các tác phẩm, được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng; Sao chép, điều chỉnh hay truyền tải, phổ biến tác phẩm đến công chúng bằng việc cho phép người khác tham gia vào quá trình khai thác tác phẩm.

1.2. Đặc điểm của quyền tác giả?

Thứ nhất, đối tượng của quyền tác giả luôn mang tính sáng tạo, được bảo hộ không phụ thuộc vào giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật.

Đối tượng của quyền tác giả là các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học. Tác phẩm là thành quả lao động, sáng tạo của tác giả được thể hiện dưới một hình thức nhất định. Mọi cá nhân đều có quyền sáng tạo văn học, nghệ thuật, khoa học và khi cá nhân tạo ra tác phẩm trí tuệ, không phụ thuộc vào giá trị nội dung và nghệ thuật đều có quyền tác giả đối với tác phẩm.

Thứ hai, quyền tác giả thiên về việc bảo hộ hình thức thể hiện tác phẩm.

Pháp luật về quyền tác giả chỉ bảo hộ hình thức chứa đựng tác phẩm khi nó được tạo ra và thể hiện dưới hình thức nhất định mà không bảo hộ nội dung sáng tạo tác phẩm. Quyền tác giả đối với tác phẩm chỉ được giới hạn trong phạm vi thể hiện cụ thể của tác phẩm mà không bao gồm ý tưởng của tác giả thể hiện trong tác phẩm bởi vì không một ai có thể biết được một vấn đề đang nằm trong suy nghĩ của người khác.

Những ý tưởng, kể cả cách sắp xếp, trình bày đã “có” trong suy nghĩ của tác giả nhưng chưa được thể hiện ra bên ngoài bằng hình thức nhất định thì không có căn cứ để công nhận và bảo hộ những điều chưa được bộc lộ ra bên ngoài đó.

Thứ ba, hình thức xác lập quyền theo cơ chế bảo hộ tự động.

Quyền tác giả được xác lập dựa vào chính hành vi tạo ra tác phẩm của tác giả, không phụ thuộc vào thể thức, thủ tục nào. Pháp luật về quyền tác giả không quy định bắt buộc đối với các tác giả nghĩa vụ đăng ký và nộp đơn yêu cầu bảo hộ quyền tác giả, bởi quyền này là một loại quyền “tuyên nhận”, quyền tự động phát sinh khi ý tưởng, của tác giả đã được thể hiện dưới hình thức nhất định – tác phẩm. Việc đăng ký quyền tác giả không phải là căn cứ làm phát sinh quyền tác giả, mà chỉ có giá trị là chứng cứ chứng minh của đương sự khi có tranh chấp về quyền tác giả và một bên khởi kiện tại Tòa án nhân dân hoặc yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết.

Thứ tư, quyền tác giả không được bảo hộ một cách tuyệt đối.

Các tác phẩm đã được công bố phổ biến và tác phẩm không bị cấm sao chép thì cá nhân, tổ chức được phép sử dụng tác phẩm của người khác nếu việc sử dụng đó không nhằm mục đích kinh doanh, không làm ảnh hưởng đến việc sử dụng, khai thác bình thường của tác phẩm, không xâm hại đến các quyền, lợi ích hợp pháp khác của tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả.

2. Quy định của pháp luật về quyền tác giả

Theo quy định tại Điều 18 Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi bổ sung năm 2009 thì: “Quyền tác giả đối với tác phẩm quy định tại Luật này bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản."

2.1. Quyền nhân thân

Quyền nhân thân theo quy định tại Điều 19 Luật sở hữu trí tuệ bao gồm các quyền sau:

- Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm. Được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;

- Đặt tên cho tác phẩm;

- Bảo vệ sự vẹn toàn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén;

- Công bố tác phẩm hoặc cho người khác công bố tác phẩm;

- Bảo hộ xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

2.2. Quyền tài sản

Quyền tài sản theo quy định tại Điều 20 Luật sở hữu trí tuệ bao gồm các quyền sau: 

- Làm tác phẩm phái sinh;

- Sao chép tác phẩm;

- Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính;

- Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử;

- Phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm;

- Biểu diễn tác phẩm trước công chúng.